Yuliya Borisovna Gippenreyter — mashhur psixolog, qobiliyatli pedagog, professor, bola tarbiyasi bo‘yicha ko‘plab kitob va qo‘llanmalar muallifidir. U yuqori malakali mutaxassis bo‘lishdan tashqari, so‘z ustasi hamdir. Shu sababdan uning bolalar psixologiyasiga oid murakkab mavzulardagi yo‘l-yo‘riqlari va maslahatlarini tushunish oson, ular barcha uchun tushunarli va sodda tilda bayon etilgan.
Muallifning so‘zlari biz ota-onalarni hammasi o‘z-o‘zidan iziga tushib ketishini kutmasdan, o‘zaro munosabatlar ustida ishlashga undaydi. Quyida keltirilgan tavsiya va yo‘l-yo‘riqlar chuqur ma’noga ega bo‘lib, ularni yaxshilab mushohada qilish talab etiladi.
- Itoatsizlik - bu bola o‘ziga nisbatan noto‘g‘ri munosabatda bo‘lishga qarshi qo‘yishi mumkin bo‘lgan yagona yo‘l.
- "Quloqsiz", "muammoli", "o‘ziga ishonmaydigan" va "baxtsiz" bolalar - doim noto‘g‘ri shakllangan oilaviy munosabatlarning natijasidir.
- Bolani hech bir shartsiz qabul qilish - bu uni chiroyli, aqlli, qobiliyatli, a’lochi, yordamchi bo‘lganligi uchun emas, shunchaki borligi uchun yaxshi ko‘rishni anglatadi!
- Bolani qancha ko‘p urushsak, u shuncha yomonlashib boraveradi. Ota-onaning vazifasi bolada shartli reflekslarni ishlab chiqishdan iborat emas.
- Ota-ona qanchalik tez-tez bolaga zarda qilib, uni tanqid qilib, jerkib tursa, u shuncha tez "Meni yaxshi ko‘rishmaydi" degan xulosaga keladi.
- Tartib-intizom yaxshi aloqalar o‘rnatilishidan avval emas, faqat ulardan so‘ng va ular asosida shakllanadi.
- Bola yordam so‘ramagan paytda uning ishlariga aralashmang. Uning ishlariga aralashmaslik orqali unga "Hammasi joyida! Sen albatta uddalaysan!" degan undov berasiz. Farzandingiz murakkab vaziyatlarga duch kelgan hollar bundan istisno, albatta.
- Bolaning shaxsiyati va qobiliyati faqat uning o‘zi qiziqqan va istagan mashg‘ulot bilan shug‘ullanganda rivojlanadi.
- O‘smirlikdagi moda ketidan ergashish xuddi suvchechak kabidir - aksariyat bolalar uni o‘ziga yuqtirib, yengil yoki og‘irroq boshdan kechiradi, bir necha yildan so‘ng esa ortiga o‘girilib, o‘zining kulgusi qistaydi.
- Farzandingizga o‘z harakatlari yoki harakatsizligining salbiy oqibatlari bilan yuzma-yuz kelishiga imkon bering. Shundagina u ulg‘aya boshlaydi va o‘z harakatlarini idrok eta boshlaydi.
- O‘z noroziligingizni bolaning alohida harakatlari yuzasidan bildirishingiz mumkin. Bolaning harakatlarini muhokama qilish mumkin, uning his-tuyg‘ularini emas. Bola harakatlaridan ko‘ngil to‘lmaslik muntazam bo‘lmasligi kerak, aks holda bu uni qabul qilmaslikka aylanadi.
- Bolaning nomaqbul xatti-harakati hayotning normal bo‘lmagan shart-sharoitiga javoban normal reaksiyasidir.
- Qattiqqo‘l ona boladan hissiy uzoqlashgan hisoblanadi, har holda bola shunday his qiladi.
- Bolaning o‘zligini saqlab qolishiga imkon bering. Unga doim nimalarnidir qilishga majburlab, nasihat qilib, siz aytgan vazifalarni nima bo‘lishidan qati’ nazar bajarishga undamang.
- O‘z-o‘zini anglash va o‘z-o‘zini tarbiya qilish - bu bola tarbiyasi uchun da’vogar ota-ona va o‘qituvchining birinchi burchidir.
Farzandingiz xafa bo‘lgan, ranjigan, omadsizlikka uchragan yoki nimadandir uyalgan yoki qo‘rqqan holatlarda, yo unga nisbatan qo‘pol yoki nohaq munosabatda bo‘lishganda va hattoki u juda charchaganda ham birinchi qilishingiz lozim bo‘lgan ish — bu uning holati yoki kechinmalaridan xabardor ekanligingizni unga bildirishdir!
Maqolani tayyorlashda "Ya Happy mama" sayti ma’lumotlaridan foydalanildi.
