Uch yoshli farzandimning tili o‘yilib qolyapti. Shifokorga murojaat qilsam «Bolangizda geografik til yoriqlari kasalligi, buning xavotirli yeri yo‘q, o‘tib ketadi» degan javobni oldim. Aytingchi, chindan ham bu qo‘rqinchli emasmi?
Anora 26 yosh, Qashqadaryo viloyati.
Savolga professor Oltinoy KOMILOVA oydinlik kiritadi.
«GEOGRAFIK TIL» NIMA O‘ZI?
Geografik til yoriqlari tilning shilliq qavati yallig‘lanishi bilan kechadigan holat bo‘lib, ilmiy tilda deskovmatik glossit deb yuritiladi. Tildagi yoriqlar jug‘rofiya xaritasi ko‘rinishiga o‘xshash bo‘lgani uchun ham uni shunday nomlashgan. Deskovmatik glossit asosan til va tilning yon devorlarida yuzaga keladi va dunyo aholisining 3 foizidagina uchraydi.
KELIB ChIQISh SABABLARI
Zamonaviy tibbiyot qanchalik rivojlangan bo‘lmasin, shu kungacha deskovmatik glossitning sabablari to‘liq aniqlanmagan. Shifokorlarning kuzatuvlariga ko‘ra, u bir qancha omillar tufayli rivojlanishi mumkin. Asosan til tolalari oziqlanishining buzilishi, oshqozon-ichak tizimi (buyrak, buyrakosti bezi, jigar, taloq a’zolari) faoliyatining o‘zgarishi bilan kechuvchi xastaliklarga aloqador ekanligi ma’lum. Bolalarda esa asosan tish chiqishi deskvamativ glossit bilan kechadi. Shuningdek, hayz oldi jarayonlarini boshdan kechirayotgan o‘smir qizlarda ham organizmning gormonal o‘zgarishlarga javob reaksiyasi sifatida nomoyon bo‘lishi mumkin. Ba’zi hollarda geografik til yorilishiga avitaminoz, kamqonlik, endokrin tizim faoliyatining buzilishi, infeksion xastaliklar ham sabab bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari xastalikning irsiy moyillik sabab yuzaga kelish ehtimoli ham yo‘q emas.
BELGI BERADIMI?
Odatda bolajonlar tilidagi dog‘lar va yoriqlardan shikoyat qilishmaydi. Kamdan-kam hollardagina og‘iz bo‘shlig‘ida noxushlik, qichishish, sanchiqlar, achishish, til sezuvchanligining o‘zgarishi kuzatilishi mumkin. Agar bola yegulik tanovul qilish vaqti og‘riq yoki achishishdan shikoyat qilsa, shifokorga murojaat qilish tavsiya etiladi. Chunki aynan shu belgilar kandidoz, stomatit, psoriaz alomatlari bo‘lishi ham mumkin.
DAVOLASh ShART (MI?)
Geografik til yorilishi biror ichki xastalikning alomati, yoki til tuzilishining o‘ziga xosligi tufayli yuzaga kelgani bois alohida davo choralarini qo‘llash shart emas. Uni keltirib chiqaruvchi sabablarni aniqlab, davo choralari ko‘rilsa, tildagi dog‘lar va yoriqlar o‘z-o‘zidan yo‘qoladi. Faqat yallig‘lanish xavfi ortgandagina shifokor individual davo chorasini tayinlashi mumkin. Insonning nasliy o‘ziga xosligi bo‘lganda esa xastalikni davolashda samaraga erishish qiyin. Shuningdek, ota-onalardan bolaning og‘iz bo‘shlig‘i gigiyenasiga ham yetarlicha e’tibor qaratishlari talab etiladi.
YeGULIKDA ChEKLOV BORMI?
Xastalik alomatlari nomoyon bo‘lganda til yallig‘lanishi va yorilishi zo‘rayib ketmasligi uchun go‘dak taomnomasidan qattiq non, achchiq, sho‘r, juda issiq va juda sovuq yeguliklarni cheklab turgan ma’qul.
UY ShAROITIDA KO‘RILADIGAN ChORALAR
Agar og‘iz bo‘shlig‘i suvsizlanib, quriy boshlasa ovqatdan keyin va uyqudan avval moychechak, marmarak yoki qizilpoycha (zveroboy) o‘simliklarining biridan tayyorlangan iliq damlama bilan og‘iz bo‘shlig‘ini chayish tavsiya etiladi. Bundan tashqari yangi damlangan ko‘k choy og‘riqni qoldirish va yallig‘lanishga qarshi kurashish xususiyatiga ega bo‘lganligi uchun vaqti-vaqti bilan og‘izni chayish ham foydalidir.
Manba: Darakchi.uz
