Raxit faqat kichik yoshdagi bolalarda uchraydigan kasallikdir. Bu xastalik bola organizmida “D” vitamini yetishmasligi natijasida kelib chiqadi.
“D” vitamini bola organizmi uchun qanday ahamiyatga ega?
Bola hayotining dastlabki birinchi yillarida tez o‘sadi. Suyakning o‘sishi uchun organizmga kalsiy va fosfor elementlari zarur bo‘ladi. “D” vitamini organizmda kalsiy va fosforning ichakdan so‘rilishi, ularning suyak, mushak va boshqa a’zo to‘qimalariga yetib borishini boshqaradi. Agar organizmda “D” vitamini yetishmovchiligi kuzatilsa, bolaning kalsiy va fosfor elementlariga bo‘lgan ehtiyoji qondirilmaydi. Bu kasallik ko‘proq kech kuz va qish oylarida tug‘ilgan bolalarda rivojlanishi mumkin. Sababi, “D” vitamini organizmda quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siri ostida hosil bo‘ladi. Shu fasllarda tug‘ilgan bola uchun quyosh nuri yetarli bo‘lmaydi. Shuning uchun, shifokor bu vaqtda tug‘ilgan bolalarga “D” vitaminini tavsiya etadi.
“D” vitamini yetishmasligi nimalarga olib keladi?
- Suyaklar yumshashiga;
- mushaklar, bo‘g‘imlar bo‘shashiga;
- immunitet pasayishiga;
- kamqonlik rivojlanishiga olib keladi.
Buning oqibatida bola:
- ancha vaqtgacha boshi va gavdasini tuta olmaydi;
- liqildog‘i yumshab ketadi hamda juda sekin bitadi;
- tishlari juda kech yoki tartibsiz chiqa boshlaydi;
- turli xil yuqumli kasalliklarga beriluvchan bo‘lib qoladi.
- boshning peshona qismi oldinga, ensa qismi esa orqaga turtib chiqadi;
- umurtqa pog‘onasi bukchayib qoladi;
- ko‘krak qafasi pastga qarab kengayib ketadi;
- oyoq “X” yoki “O” shaklida qiyshayib ketadi;
- bolalarda yassi oyoqlik rivojlanishi mumkin.
Bolalarda raxit kasalligi borligini qanday aniqlash mumkin?
Dastlab:
- bolaning uyqusi buziladi;
- bola ko‘p terlaydi;
- notanish tovush yoki chiroq yoqilishi kabi ta’sirotlar ham bolani cho‘chitib yuboradi;
- badaniga toshma toshadi;
- boshini yostiqqa ko‘p ishqalaydi;
- boshining ensa qismida soch yo‘lakcha shaklida to‘kiladi;
- bola bezovtalanadi va injiq bo‘ladi.
Onalar diqqatiga!
Bolam kasallikka chalinmasin desangiz:
- homiladorlik davridan boshlab tayyorgarlik ko‘ring. Albatta, har kuni quyosh nurida sayr qiling;
- bolaga har kuni “D” vitaminiga boy oziq-ovqatlarni, jumladan, mol go‘shti, ayniqsa, baliq, tuxum hamda jigar mahsulotlarini iste’mol qildirishga harakat qiling;
- albatta, kalsiyga boy oziq-ovqat mahsulotlaridan iste’mol qiling. Bularga sut va sut mahsulotlari, petrushka, turshak, loviya, xurmo, ko‘k piyoz kiradi;
- bolani 6 oygacha faqat ona suti bilan parvarish qiling. Bundan ona, albatta, “D” vitaminiga boy oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilishi zarur. Ona organizmida qanchalik “D” vitamini ko‘p hosil bo‘lsa, ona sutida ham uning miqdori ko‘payadi;
- bolaga qo‘shimcha ovqatni “D” vitamini va kalsiyga boy oziq-ovqat mahsulotlaridan tayyorlang;
- bolani har kuni tashqarida sayr qildiring;
- bolani quyosh va havo vannalarini qabul qilishga odatlantiring. Buning uchun eng qulay vaqt ertalab soat 10 dan 12 gachadir. Bu usullar bolani chiniqtirish bilan birga, organizmda “D” vitamini ishlab chiqilishini kuchaytiradi.
